Close
BlueBlog
stres

Czujesz ciągłe napięcie, ale ignorujesz to – bo przecież wszyscy wkoło są teraz zestresowani? – może nadszedł czas, żeby coś z tym zrobić. Nawet jeśli jesteś ogólnie zdrowy, nieustanne napięcie wyrządza organizmowi ukryte obrażenia. Najnowsze dowody? Naukowcy właśnie powiązali wysoki poziom kortyzolu, hormonu stresu, z kurczeniem się mózgu i zaburzeniami pamięci u zdrowych dorosłych w średnim wieku. I zwróćcie uwagę na ten fakt: efekt był bardziej wyraźny u kobiet niż u mężczyzn.

Te nowe badania podkreślają ważną kwestię. Chociaż stres wpływa na całe ciało, największy wpływ ma na stan i funkcjonowanie mózgu. Na szczęście badania koncentrujące się na mózgu wskazują na nowe, bardziej skuteczne sposoby zmniejszenia napięcia.

Ale najpierw przeanalizujmy i zobaczmy, jak i dlaczego naturalne reakcje twojego mózgu sprawiają, że jesteś bardziej podatny na stres.

Jak stres wpływa na mózg?

Aspekty budowy mózgu, które dobrze nam służyły tysiące lat temu, teraz sprawiają, że jesteśmy podatni na negatywne emocje i zmęczenie psychiczne, które wzmagają nasz stres. Chociaż nasze mózgi ewoluowały z czasem, intensywność współczesnego życia jest dziś głównym czynnikiem stresującym – wzrasta znacznie szybciej niż zdolność naszego mózgu do przystosowania się. A to oznacza, że często mamy za mało czasu i zasobów, aby poradzić sobie z tym, co życie rzuca nam każdego dnia – to dodatkowo zmniejsza poczucie kontroli nad własnym życiem. Postrzegany brak kontroli okazuje się ogromnym źródłem stresu.

Na co najbardziej narażony jest nasz mózg?

  • Problemy z koncentracją – kiedy gigantyczne drapieżniki przemierzały Ziemię, skupienie ukierunkowane na obserwowanie okolicy było potrzebne do przetrwania – ale dziś skupienie skierowane jest do wewnątrz. Obecnie przez 80 procent czasu nasze umysły błąkają się, utknęły w stanie skupienia, nawet jeśli nie jesteśmy tego świadomi. Badania wykazały, że ten stan sprawia, że jesteśmy mniej szczęśliwi, a im bardziej jesteśmy nieszczęśliwi, tym bardziej nasza uwaga rozprasza się na kłębiące się w nas emocje i myśli. To jak posiadanie ogromnego zestawu otwartych plików na komputerze, tylko że są w twoim mózgu, rozpraszają cię i wymagają uwagi. Nasza zależność od technologii, źródła ciągłego rozproszenia, zwiększa naszą niezdolność do koncentracji.
  • Strach – Nasze przetrwanie zależy od zdolności mózgu (głównie ciała migdałowatego) do wykrywania zagrożeń fizycznych i emocjonalnych. Chwile lub zdarzenia, które wywołują strach, zwiększają tętno, mózg przechowuje jako informację, która może uchronić nas przed przyszłym niebezpieczeństwem. To tak zwane odchylenie negatywne sprawia, że jesteśmy skłonni zwracać większą uwagę na złe wiadomości niż na dobre. Łatwiej zapamiętujemy złe rzeczy, które nam się przytrafiają, ponieważ nasze mózgi uwalniają również hormony, które wzmacniają te specyficzne wspomnienia, a to sprawia, że rejestrują się w naszych umysłach. Wynik? Więcej stresu.
  • Zmęczenie – Podczas gdy wiele narządów ciała (np. serce i nerki) może nieustannie działać jak królik Energizer, mózg nie jest jednym z nich. Po ciężkiej pracy potrzebuje odpoczynku. Im bardziej nudna i intensywna jest aktywność, tym szybciej twój mózg się zmęczy – i może to nastąpić w ciągu zaledwie czterech minut lub godziny czy dwóch. Z łatwością rozpoznasz, kiedy twój mózg jest zmęczony (musi to sygnalizować pośrednio, ponieważ nie ma receptorów bólu) – twoje oczy są zmęczone, zaczynasz popełniać błędy, stajesz się nieefektywny, tracisz siłę woli lub odczuwasz spadek nastroju. Zmęczenie mózgu prowadzi do stresu, a stres prowadzi do zmęczenia – pętla się zamyka.

Dlaczego kobiety są bardziej podatne na stres niż mężczyźni?

Wydaje się, że kobiety są bardziej narażone na stres. Częściej skarżą na poczucie nieustannego napięcia niż mężczyźni, a także na fizyczne i emocjonalne objawy związane ze stresem, w tym ból głowy, rozstrój żołądka, zmęczenie, drażliwość i smutek.

Co więcej, stwierdzono, że kobiety w średnim wieku są bardziej narażone na stres niż mężczyźni i kobiety w każdym innym wieku. Przeciążenie stresem może nawet prowadzić do chorób przewlekłych: długotrwałe problemy w domu i pracy oraz stres związany z traumatycznymi zdarzeniami prawie podwajają ryzyko cukrzycy typu 2 u starszych kobiet. Kobiety są również bardziej podatne na problemy ze zdrowiem psychicznym wywołane stresem, takie jak depresja i zaburzenia lękowe.

Oto dlaczego: Zestaw 3 czynników sprawia, że kobiety są wyjątkowo podatne na obciążenia i presję. Po pierwsze, mózgi kobiet czynią je bardziej wrażliwymi niż mężczyźni na stresory i odczuwalny brak kontroli. Limbiczne obszary kobiecych mózgów, które pomagają kontrolować emocje i wspomnienia, są bardzo aktywne, dzięki czemu łatwiej zapamiętują doznane krzywdy i porażki. Ciągłe zadręczanie się i ich analizowanie wzmacnia obwody mózgowe tych negatywnych emocji – kolejny przykład odchylenia negatywnego w funkcjonowaniu mózgu – co również zwiększa stres kobiet.

Ponadto liczne wymagania dotyczące rodzicielstwa i sprawowania opieki nad domem sprawiają, że skupienie się kobiet jest bardziej rozproszone. A rozproszony mózg, jak wspomniano wcześniej, jest kolejnym źródłem stresu. Radar ochronny matki jest zawsze skupiony na dzieciach, co sprawia, że szybciej wyczuwa ona zagrożenie, ale jednocześnie jest też bardziej skłonna niż jej partner utknąć w stresujących, negatywnych emocjach.

A jak to jest z męskim stresem?

Oczywiście różnice w sposobie odczuwania napięcia przez mężczyzn i kobiety nie występują w izolacji. Wpływ na to ma odmienny sposób, w jaki mężowie i żony, przyjaciele i koledzy z pracy doświadczają i interpretują świat i różne sytuacje – i tak, często rezultatem jest konflikt. Jeśli jesteś kobietą, pomyśl o sytuacji, w której miałaś poważny zatarg z szefem. Kiedy po powrocie do domu opowiedziałaś o tym mężowi – jak twój szef na ciebie spojrzał, co powiedział, jak zareagowałaś, jak się czułaś, co ci odpowiedział, jak bardzo zdenerwowała cię ta sytuacja – może widziałeś, jak jego oczy zabłysły ze zrozumieniem, a może powiedział: „Było minęło; odpuść i porozmawiaj z nim jutro na spokojnie. Chyba przesadzasz.” – co sprawiło, że poczułaś się zraniona, zła i zignorowana – i w zależności od tego, które uczucie było najsilniejsze, albo rozmowa przekształciła się w kłótnię, albo wycofałaś się, by przemyśleć sytuację jeszcze raz.

W nowych badaniach analizuje się, w jaki sposób płcie przetwarzają stres w danym momencie i dlaczego jest on tak odmienny. Niedawno, używając fMRI do pomiaru aktywności mózgu, naukowcy z Yale University School of Medicine odkryli, że wyobrażając sobie spersonalizowane, bardzo stresujące wydarzenie, u mężczyzn aktywnie zaangażowane były zorientowane na planowanie części mózgów, podczas gdy mózgi kobiet były zajęte wizualizacją sytuacji jednocześnie poznawczo i emocjonalnie przetwarzając to doświadczenie.

W drugiej części badania, gdy mężczyźni i kobiety odczuwali silny niepokój, obszary mózgu aktywne u kobiet były nieaktywne u mężczyzn. To sugeruje, że kobiety mają tendencję do ciągłego przetwarzania stresującej sytuacji, analizowania jej w myślach i ponownym wyobrażaniu sobie. Rozpamiętywanie przeszłości to pułapka. Za każdym razem, gdy wracasz do przykrych zdarzeń z przeszłości, przeżywasz je na nowo. Utrwalasz je w pamięci, przez co trudniej będzie Ci sobie z nimi poradzić. Dla Twojego mózgu nie ma znaczenia, czy myślisz o czymś, co było naprawdę, wspominasz, czy przeżywasz to tu i teraz, w czasie rzeczywistym. Reakcje w obu przypadkach są takie same.

Kobiety radzą sobie ze stresem, mówiąc o lęku i opisując swoje emocje i stresory. To może narazić je na ciągłe rozmyślania o problemach. Wydaje się, że mężczyźni nie mają dostępu do tej części mózgu, która przetwarza procesy poznawcze i częściej myślą o zrobieniu czegoś, podjęciu działania, niż werbalnym wyrażeniu niepokoju. To właśnie różnica w sposobie, w jaki funkcjonuje nasz mózg.

To może wyjaśniać, dlaczego kobiety zwykle zapewniają wsparcie emocjonalne komuś, kto jest zestresowany, podczas gdy mężczyźni udzielają konkretnych porad, proponują pieniądze lub pomoc fizyczną. Jak na ironię, obie płcie chcą i potrzebują wsparcia emocjonalnego w sytuacjach kryzysowych. Dlatego zestresowani mężczyźni i kobiety wolą otrzymywać wsparcie od kobiet.

Różnica płci – jak się dogadać?

Problemy w związku pojawiają się, gdy partnerzy inaczej postrzegają to, co stresujące. Rezultat: kiedy jesteście naprawdę spięte, sfrustrowane wasi partnerzy niekoniecznie są zmotywowani do oferowania wsparcia, jakiego potrzebujecie, ponieważ myślą: „Gdybym był w takiej sytuacji, nie uważałbym, że to wielka sprawa. Przesadza” Jak więc uzyskać odpowiednie wsparcie, kiedy go potrzebujesz?

Poproś partnera, aby po prostu słuchał.

To numer jeden – słuchanie i potwierdzanie zrozumienia uczuć drugiej osoby. Już samo powiedzenie „jesteś naprawdę sfrustrowana tą sytuacją; widzę, że to Cię przytłacza” w sposób nieoceniający, dowartościowuje i łagodzi czyjś niepokój.

Wyjaśnij, jak się czujesz, gdy bagatelizuje Twoje emocje.

Kiedy partner lekceważy znaczenie czegoś, co jest dla nas stresujące lub ważne, często staramy się przekonać drugą osobę, że to prawda i że mamy prawo tak się czuć. Często może to prowadzić do oskarżeń i kłótni. Zamiast tego możesz powiedzieć: „Jestem teraz bardzo zdenerwowana i czuję się sfrustrowana, gdy wydaje się, że lekceważysz moje uczucia. Poczułabym się lepiej, gdybyś bardziej reagował na to, że jestem zdenerwowana, nawet jeśli tego nie rozumiesz.”

Traktuj siebie ze zrozumieniem.

Kobiety są bardziej samokrytyczne, ponieważ nie są w stanie kontrolować swoich emocji. Mogą więc postrzegać komentarz partnera jako oceniający, nawet jeśli nie miał tego na myśli. Jeśli tak jest, wybacz sobie i pozwól temu odejść – i przytul go, co może zmniejszyć napięcie i pobudzić pozytywne uczucia.

Nauka negocjacji konfliktów to duży krok w łagodzeniu stresu. Ważne jest także: opracowywanie strategii radzenia sobie z nawałem bodźców, obawami i zmęczeniem, które naturalnie kumulują się w mózgu. Pomoże ci ona ci w łagodzeniu codziennego stresu co jednocześnie poskutkuje lepszym zdrowiem, większym poczuciem szczęścia oraz bardziej odpornym mózgiem.

Jak kontrolować stres i uspokoić swój umysł?

Aby utrzymać stres w ryzach, powinieneś oczywiście jeść zdrowo, ćwiczyć regularnie i mieć wystarczająco dużo snu, aby poprawić nastrój, emocje i zdolności poznawcze. Ale to tylko podstawy – i nie zawsze są one łatwe do zrealizowania, zwłaszcza gdy życie narzuca ci wiele stresujących sytuacji. Jak możemy sobie pomóc?

Daj mózgowi RUM (Rest, Uplifting emotions, Motivation)

To oznacza odpoczynek, podnoszące na duchu emocje i motywację. Potrzebujesz wszystkich trzech, aby pobudzić mózg i uniknąć zmęczenia. Więc kiedy jesteś zaangażowany w jakieś zadanie, poświęć trzy do pięciu minut co kilka godzin (lub wcześniej, jeśli zaczniesz się denerwować) i zatrzymaj się na RUM.

Porady: wstań od komputera lub przestań robić to, co robisz i przejrzyj zdjęcia swoich dzieci lub ulubionego miejsca na wakacje, czytaj inspirujące cytaty i afirmacje, napisz lub zadzwoń do znajomego lub obejrzyj zabawny krótki filmik. Wybierz działanie, które sprawi, że poczujesz się dobrze i które Cię zmotywuje.

Praktykuj mindfullness

Medytacja jest świetnym sposobem zmniejszającym stres, ale nie każdy jest w stanie siedzieć nieruchomo i patrzeć do wewnątrz przez ponad 20 minut. Dobra wiadomość dla niespokojnych: badania wykazały, że skupienie uwagi na zewnątrz angażuje tę samą sieć mózgową, dzięki czemu można uzyskać podobne korzyści łagodzące stres, świadomie zwracając uwagę na świat.

Instrukcje: Rzuć wyzwanie ciekawości i zauważ szczegóły – kolor oczu baristy w kawiarni, wzór na koszuli szefa, jakie kwiaty kwitną w twojej okolicy. Uważna ciekawość karmi mózgową sieć nagradzania, co sprawia, że czujesz się dobrze; zwiększa także pamięć i zdolność uczenia się.

Skoncentruj się na życzliwości

Nawet najmilsi z nas szybko oceniają innych, zwłaszcza jeśli Ci różnią się od nas w jakiś sposób (dzięki ciału migdałowatemu, regionowi mózgu, który interpretuje różnicę jako zagrożenie).

Instrukcje: Aby uspokoić ciało migdałowate, skoncentruj się na dwóch rzeczach, gdy czujesz, że zaczynasz kogoś osądzać: każda osoba jest wyjątkowa i każdy ma problemy. Rozpocznij praktykę wysyłania cichych, dobrych życzeń osobom mijanym na ulicy lub w pracy. Korzyści dla Ciebie: Twoja oksytocyna, hormon połączenia, rośnie; twoje tętno zwalnia; i czujesz się bardziej życzliwy. Wszystko to sprawia, że jesteś zdrowszy i szczęśliwszy.

 

Zobacz też: Zdrowie psychiczne, dobrostan psychiczny – czyli, jak być w formie i mieć siły, żeby żyć?

 

Życie nie toczy się tak, jak powinno, ale jest takie jak jest. Sposób w jaki sobie z tym radzisz, stanowi całą różnicę.

 

VIRGINIA SATIR

Zostaw komentarz

Your name
Your email address
Website URL
Comment